AQSh qo‘shinlari olib chiqilishi va Kobulning o‘qqa tutilishi: Afg‘oniston taqdiri qanday bo‘ladi

© Sputnik / Valeriy Melnikov / Mediabankka o‘tishVid na gorod Kabul v Afganistane
Vid na gorod Kabul v Afganistane - Sputnik O‘zbekiston
Obuna bo‘lish
Amerika qo‘shinlarining Afg‘onistondan olib chiqilishi ikki prezidentning inauguratsiya marosimlari va Kobulga raketa hujumi bilan bir vaqtga to‘g‘ri keldi.

Amerika qo‘shinlarining Afg‘onistondan olib chiqilishi ikki prezidentning inauguratsiya marosimlari va Kobulga raketa hujumi bilan bir vaqtga to‘g‘ri keldi. Bu AQShning Afg‘onistonda "parallel voqelik" ni barpo etish bo‘yicha ko‘p yillik harakatlarining mantiqiy va ramziy natijasidir.

Abdulla Abdulla  i Ashraf Gani - Sputnik O‘zbekiston
Afg‘onistonda ikki kishi o‘zini prezident deb e’lon qildi

Afg‘oniston Islom Respublikasining yangi rahbari Ashraf G‘ani 9-mart kuni "Islom davlati"* jangarilari Kobuldagi prezidentlik saroyiga raketali hujum uyushtirganida qasamod qabul qilgandan so‘ng nutq so‘zlayotgan edi. Snaradlar bino yonida portladi, ikki kishi jarohat oldi va mashinalarga zarar yetkazdi. Mamlakatning amaldagi bosh vaziri Abdulloh Abdullohning qasamod marosimi bir vaqtning o‘zida deyarli 500 metr masofada bo‘lib o‘tdi. Abdulloh va uning tarafdorlari saylovlarning rasmiy natijalarini tan olmayaptilar. Muqobil marosim ham o‘qqa tutildi. Biroq Ashraf G‘ani va Abdulloh Abdulloh mehmonlarni ehtirom bilan bilan tinchlik saqlashga chaqirib, marosimni davom ettirishdi. Prezidentga suiqasd qilish Afg‘onistonda odatiy holdir.

Qo‘pchilik xorijiy delegatsiyalar G‘anining inauguratsiyasini tanladilar, ammo ba’zi davlatlar birdaniga ikkita tadbirga o‘z vakillarini yubordilar. Kobulga raketa hujumi marosimlarni buzmadi, ammo sodir bo‘layotgan barcha narsalarning bema’niligini, afg‘onlararo tinchlik o‘rnatishning va AQShning "Tolibon"* bilan kelishuvi, Amerika qo‘shinlarining mavjudligi va chiqib ketilishining bema’niligini ta’kidladi. Ushbu fonda AQSh davlat kotibi Mayk Pompeo: "Biz parallel hukumat tuzish bo‘yicha har qanday harakatlarga va siyosiy tafovutlarni hal qilish uchun har qanday kuch ishlatilishiga qat’iyan qarshimiz", - dedi. Biroq, Afg‘onistonda Amerika tomonidan tuzatishlar vaqti tabiiy ravishda o‘tmishga ketmoqda. Mamlakatda hokimiyat uchun qurolli kurashning yangi bosqichi boshlanadi.

AQSh qo‘shinlarini Afg‘onistondan olib chiqishni boshladi

Ishg‘ol natijalari

Afg‘onistonda «Tolibon”ga* qarshi kurashish va davlatini tiklash uchun AQSh 822 milliard dollardan ortiq mablag‘ sarfladi. Vashington Afg‘onistonda 100000 kishilik harbiy guruhni ushlab turganda (2010 - 2012) har yili harbiy operatsiyalar uchun 100 milliard dollar sarflashga majbur bo‘lgan. AQSh harbiy ishtiroki qisqartirilgandan so‘ng (2016 - 2018-yillarda) Afg‘oniston operatsiyalari qiymati yiliga 40 milliard dollarga tushirildi. AQSh afg‘on giyohvand moddalarini ishlab chiqarishga qarshi kurash uchun 9 milliard dollarga yaqin mablag‘ sarfladi. Natijalar achinarli.

Pentagon Afg‘onistonda 2300 askarini yo‘qotdi, yana 20660 askar va zobit jarohat oldi. Ashraf G‘anining so‘zlariga ko‘ra, 2014-yildan beri Afg‘onistonning 45 mingdan ortiq harbiysi halok bo‘lgan. BMT idorasining ta’kidlashicha, 2009-yildan beri Afg‘onistonda 100 mingdan ortiq tinch aholi halok bo‘lgan yoki jarohatlangan. Shu bilan birga, toliblar Islom respublikasi hududining va aholisining katta qismini nazorat qilmoqda. Bundan tashqari, mamlakatda o‘ttizdan ortiq boshqa terroristik guruhlar, jumladan "Islom davlati"* (7000 ga yaqin jangari) ham faoliyat yuritmoqda. Amerikaning ishtirokining dastlabki 16-yilida ko‘knori plantatsiyalarining maydoni maksimal darajaga yetdi. Shu sababli bugun Pentagonning 13 ming harbiy xizmatchisi, 11 ming AQSh fuqarolik mutaxassisi va Pompeoning chaqirig‘i Afg‘onistondagi ob-havoni o‘zgartira olmaydi.

Markaziy Osiyo xavf ostida

Biz Dohada amerikaliklar bilan bitim imzolaganimizdan so‘ng, toliblar afg‘on hukumat kuchlari pozitsiyalariga deyarli to‘xtovsiz hujum qilayotganini ko‘rib turibmiz. AQSh harbiy-havo kuchlari Nahr-e-Saraj tumanida (Xelmand viloyati) toliblarning pozitsiyalariga javob qaytaradi. 6-mart kuni Kobuldagi terroristik xuruji paytida 27 kishi halok bo‘ldi, ammo taxminlar bo‘yicha hammasi yaxshi ketmoqda. Vashington nima bo‘layotganining mohiyatini sezmayapti va AQSh prezidenti Donald Tramp "Tolibon"* yetakchilaridan biri Mulla Abdul G‘ani Baradar bilan telefon orqali suhbatlashmoqda.

Amerikanskie voyennie na ucheniyax NATO - Sputnik O‘zbekiston
Ekspert AQShning Afg‘onistondagi bazalari haqida: yakuniy olib chiqib ketish bo‘lmaydi

Pentagon Afg‘onistonda hech narsa hal qila olmadi, ammo yaqin vaqtgacha kamida o‘nlab terroristik guruhlarning jangovar imkoniyatlarini o‘ziga qaratdi. 2017-yil bahorida NATO sammitida "Qat’iy qo‘llab-quvvatlash" missiyasini 2020-yilgacha uzaytirish to‘g‘risida qaror qabul qilindi va 2019-yil boshida Brusseldagi alyans sammitida afg‘on xavfsizlik kuchlarini 2024-yilgacha moliyalashtirish to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Va shunga qaramay, Amerika qo‘shinlarining chiqib ketishi koalitsiyaning boshqa mamlakatlari uchun namuna bo‘lib qoladi. Keyin Islom Respublikasida hokimiyatni (ta’sir doiralari) mujohidlar, toliblar, ishidchilar va shunga o‘xshashlar ishtirokida yangi shafqatsiz qayta taqsimlanishi muqarrar ravishda boshlanadi. Hatto Britaniyaning Times nashri Afg‘onistonda yangi fuqarolik urushi bo‘lishini bashorat qilmoqda. Bu Markaziy Osiyoning qo‘shni davlatlari uchun ma’lum darajadagi beqarorlikni va’da qiladi.

* - Rossiyada va qator davlatlarda taqiqlangan terroristik guruhlari.

Yangiliklar lentasi
0